1. Şiirde mısralar arası hece sayısı eşitliğine dayanır.
2. Türkçe kelimelerde hemen hemen bütün heceler eş değerde söylenir. Hecelerde kalınlık, incelik, uzunluk, kısalık farkı gözetilmez. Bu bakımdan hece ölçüsü Türk dilinin yapısına da en uygun ölçüdür.
3. Milli ölçümüzdür.
4. Hece ölçüsüne parmak hesabı da denilir.
5. Hece ölçüsü, Türk edebiyatının başlangıcından bu yana kullanılmıştır. İslamiyetten sonra Divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılırken, Halk edebiyatında hece ölçüsü kullanılmaya devam etmiştir. .
6. Hece ölçüsünün "hece sayısı" ve "duraklar" olmak üzere iki temel özelliği vardır.
a. Hece Sayısı
Hece ölçüsüyle yazılmış bir şiirin bütün mısralarında eşit sayıda bulunur. Hece sayısı aynı zamanda o şiirin kalıbı demektir.
Bu va tan top ra ğın ka ra bağ rın da ->11 hece
Sı ra dağ lar gi bi du ran la rın dır ->11 hece
Bir ta rih bo yun ca o nun uğ run da ->11 hece
Ken di ni ta ri he ve ren le rin dir ->11 hece
Bu dörtlükteki bütün dizeler 11 heceden oluşmaktadır. Dolayısıyla bu şiir Hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla yazılmıştır.
Bu da ğı a şam de dim
A şam do la şam de dim
Bir ha yır sız yâr i çin
Her ke se pa şam de dim
Bu dörtlük 7'li hece kalıbıyla yazılmıştır.
Baş ka sa nat bil me yiz, kar şı mız da du rur ken
Söy len me miş bir ma sal gi bi A na do lu'muz
Bu şiir Hece Ölçüsünün 14'lü kalıbıyla yazılmıştır.
b. Durak
Hece ölçüsüyle yazılan şiirlerde, ahengi artırmak amacıyla mısralar belli yerlerinden ayrılır. Bu ayrım yerlerine durak (durgunlanma) denir.
1. Durak, ahenk sağlayan bir çeşit ses kesimidir.
2. Sözün gidişi zorlanmadan şiir okuyucusuna bir nefes payı bırakılmıştır.
3. Duraklarda kelimelerden ortalarından bölünemez. İyi bir durakta kelime mutlaka bitmiştir.
Not: Bir şiirde, bütün dizelerin durakları aynı olabileceği gibi, belli dizelerde farklı duraklar da kullanılabilir. Bir şiirin her dizesinde farklı duraklar kullanılmışsa, o şiir duraksız kabul edilir.
4. Hece ölçüsünde ikili, üçlü, dörtlü, beşli, altılı duraklar kullanılmıştır.
Kalıplar:
1. Hece ölçüsüyle yazılmış bir şiirde, bir mısradaki hece sayısı o şiirin kalıbıdır.
2. Hece ölçüsünde "ikili" den "yirmili" ye kadar kalıp vardır.
3. Türk şiirinde en çok kullanılan kalıplar yedili, sekizli, onbirli, ondörtlü kalıplardır.
Yedili kalıp:
Giderim-/yolum yaya 3+4=7'li hece ölçüsü
Cemâlin-/benzer aya
Eridim-/hayal oldum
Günleri-/saya saya
Sekizli kalıp:
Gel dilberim-/kan eyleme 4+4=8'li hece ölçüsü
Seni kandan-/ sakınırım
Doğan aydan / esen yelden
Seni gülden / sakınırım (Âşık Ömer)
Hece ölçüsünün on birli kalıbı:
İptida Bağdad'a / sefer olanda 6+5=11'li hece ölçüsü
Atladı hendeği / geçti Genç Osman
Vuruldu sancaktar / kaptı sancağı
İletti, bedene / dikti Genç Osman ( Kayıkçı Kul Mustafa )
Hece ölçüsünün on dörtlü kalıbı:
Başka sanat bilmeyiz / karşımızda dururken 7+7=14'lü hece ölçüsü.
Söylenmemiş bir masal / gibi Anadolu'muz
Arkadaş, biz bu yolda/ türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun / ayrılıyor yolumuz ( Faruk Nafiz Çamlıbel)
Duraksız şiir: (Hece ölçüsünün on birli kalıbı):
Bir düşünsen, yarıyı geçti ömrüm 11
Gençlik böyledir işte, gelir gider; 11
Ve kırılır sonra kolun kanadın; 11
Koşarsın pencereden pencereye 11 (Cahit Sıtkı Tarancı)
Yukarıdaki dörtlüğü oluşturan bütün dizelerdeki hece sayısı 11'dir. Fakat bütün dizelerde duraklar aynı yerde değildir. Kelimeler ortadan bölünemeyeceğine göre bu dörtlüğü duraksız kâbul etmek zorundayız. Bu durumda yukarıdaki şiir hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla ve duraksız olarak yazılmıştır diyebiliriz.
This entry was posted
on 1 Aralık 2009 Salı
at Salı, Aralık 01, 2009
and is filed under
Hece Ölçüsü,
hece ölçüsü nasıl hesaplanır,
hece ölçüsü nedir,
hece ölçüsü ve özellikleri,
ölçülü şiir örnekleri
. You can follow any responses to this entry through the
comments feed
.
Şiir Tahlilleri - İncelemeleri
- Bursada Zaman Şiir Tahlili
- Bülbül Şiir Tahlili
- Han Duvarları Şiir Tahlili
- İstiklal Marşı'nın Tahlili
- Merdiven Şiir Tahlili
- Mona Roza Şiir Tahlili
- Ne İçindeyim Zamanın Şiir Tahlili
- O Belde Şiir Tahlili
- Otuz Beş Yaş Şiir Tahlili
- Sakarya şiir incelemesi
- Süleymaniyede Bayram Sabahı Şiir Tahlili
- Zaman Şiir Tahlili
Destek Olmak İçin Tıklayınız...
Beğendiğim Siteler
Şiir
- Aruz Ölçüsü
- Bestelenen Şiirler
- Çevirisi Yapılan Şiirler
- Edebi Sanatlar
- Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri
- Hece Ölçüsü
- Kafiye - Uyak Çeşitleri
- Modern Şiir ve Özellikleri
- Saf (Öz) Şiir Özellikleri
- Şiir Nedir?
- Şiir Tahlili-İncelemesi Nasıl Yapılır?
- Şiir Türleri Nelerdir?
- Şiir ve Gelenek
- Şiir ve Şiirin Tanımı
- Şiir ve Yorum
- Şiir ve Zihniyet
- Şiirde Ahenk Öğeleri - Unsurları
- Şiirde Gerçeklik ve Anlam
- Şiirde Konu
- Şiirde Tema
- Şiirde Yapı
Destek Olmak İçin Tıklayınız...
İzleyiciler
ahmet haşim şiir tahlili, ahmet haşim şiir tahlilleri, atilla ilhan şiir tahlili, mehmet akif ersoy şiir, mehmet kaplan şiir tahlilleri, mehmet kaplan şiir tahlilleri 1, mehmet kaplan şiir tahlilleri 2, muhsin yazıcıoğlu şiir, nazım hikmet şiir tahlilleri, necip fazıl kısakürek şiir tahlilleri, nurullah çetin şiir tahlilleri, o belde şiir tahlili, orhan veli şiir tahlili, orhan veli şiir tahlilleri, siir tahlili, siir tahlilleri, siirler, tevfik fikret şiir tahlili, tevfik fikret şiir tahlilleri, yahya kemal şiir tahlili, yahya kemal şiir tahlilleri, şiir, şiir açıklama, şiir açıklamaları, şiir açıklaması, şiir inceleme, şiir incelemesi, şiir nasıl tahlil edilir, şiir tahlil etme, şiir tahlil metodu, şiir tahlil planı, şiir tahlil yöntemi, şiir tahlil yöntemleri, şiir tahlil örnekleri, şiir tahlil örneği, şiir tahlili, şiir tahlili nedir, şiir tahlili örnekleri, şiir tahlili örneği, şiir tahlilleri, şiir tahlilleri örnekleri, şiir ve tahlili, şiiri, şiiri açıklaması, şiiri tahlili, şiirinin açıklaması, şiirinin tahlili,şiirler, şiirleri